Խաչիկ Դաշտենց (1909-1974)


    Խաչիկ Դաշտենց (Խաչիկ Տոնոյի Տոնոյան)՝ հայտնի հայ արձակագիր, բանաստեղծ եւ թարգմանիչ: Ծնվել է 1909 թ. ապրիլի 15-ին Սասնա Դաշտայան գյուղում՝ հովիվի ընտանիքում: Հարազատ գյուղի անունով էլ հետագայում ընտրել է իր գրական կեղծանունը:

        Սասնա լեռներից մինչեւ Արեւելյան Հայաստան գաղթի դժվար ճանապարհին շատ բան տեսավ ու ապրեց ապագա գրողը: Թափառում էր որբանոցից որբանոց, մինչեւ կանգ չառավ Ալեքսանդրոպոլի (այժմյան՝ Գյումրի) ամերիկյան որբանոցում, ուր եւ ստացավ իր միջնակարգ կրթությունը:

        1932 թվականին Դաշտենցը ավարտեց Երեւանի Պետական Համալսարանի լեզվագրական ֆակուլտետը, իսկ 1940-ին՝ Մոսկվայի օտար լեզուների ինստիտուտի անգլերենի բաժինը

        Գրականության մեջ առաջին իսկ քայլերից Դաշտենցը դառնում է Հայքի ամենաընթերցվող ու սիրված գրողներից մեկը: Վաղ մանկուց նա կլանել էր ժողովրդական բանահյուսությունը, պատմություններն ու հեքիաթները, կենցաղը, սովորույթներն ու ծեսերը, որոնք հետագայում դարձան հեղինակի էպիկ արձակի հիմքը:

         “ Խոդեդան ” (1950) եւ “ Ռանչպարների կանչը ” վեպերում Դաշտենցը ներկայացրել է Եղեռնի ողբերգությունը:
    1947-ին ստեղծել է Տիգրան Մեծ պատմական դրաման:

         Դաշտենցի բանաստեղծությունները հրապարակվել են հետեւյալ հավաքածուներում՝ “ Գիրք երգերի ” (1932), “ Գարնանային երգեր ” (1934), “Բոց” (1936), “ Լեռնային ծաղիկներ ” (1963):

         Խաչիկ Դաշտենցը հայտնի է նաեւ Շեքսպիրի բազմաթիվ թարգմանություններով, ինչպես նաեւ Լոնգֆելոյի “ Երգ Հայավատի մասին ” պոեմի թարգմանությամբ:

    ԱՌԱՋԻՆ ՄԱՍ

    Եվ շարան-շարան բարձրանում էր վեր
    Մեր բեռնավորված ընկերների չուն:
    Ե. ՉԱՐԵՆՑ 
    Թարգմանությունը ռուսերենից՝ Կարեն Վրթանեսյան

    ____________________________________________________________________________________
    Տարածել